Page 31 - 13. SAYI EYLÜL

SAYFA 30 • SOSYAL HİZMET MAGAZİN • GÜNCEL • EYLÜL 2021
Islahhanelerde sınıf atlamak için sınavlar yapılmış, -Islahhaneler, üçüncü aşama olarak, kendisinden sonra
çocukların teorik bilgilere sahip olmasının yanısıra kurulan Darüleytam, Darülaceze, Darüşşafaka, Dar-ül
çalıştığı işkolunda başarılı olma koşulu aranmıştır. Hayr-ı Ali ve Himaye-i Etfal Cemiyeti gibi kuruluşlara örnek
Mezuniyet şenliklilerine, devletin ileri gelenleri, yörenin olmasıdır.
ileri gelen esnafları ve halk davet edilmiş, gelen
konuklar ağırlanmış, değişik işkollarında yarışmalar Sonuç ve Değerlendirilme
düzenlenmiştir. Islahhanelerde ordunun ihtiyacı olan
malzemelerin üretimi sağlanmış olup, bu durum
ıslahhaneler için bir gelir kapısı olmuş, buradan elde Sosyal hizmet tarihinin anıtsal kurumlarından birisi olan
edilen gelirlerin bir kısmının çocukların mezuniyeti ıslahhaneler, Kırım Harbi sonrasında yaşanan göçlerde
sonrası dükkân açmaları için kredi olarak korunmaya muhtaç çocukların sayısının artması sonucu
kullandırılmıştır. zorunluluktan ortaya çıkmıştır.
Islahhaneler tarihsel süreç içerisinde korunmaya Sosyal, siyasal ve ekonomik yapının zorladığı bölge, Mithat
muhtaç çocukların yetiştirilmeleri ve meslek sahibi Paşanın akılcı yönetimiyle başta eğitim, güvenlik, sanayi
yapılmaları açısından çok önemli görevler üstlenmiş ve üretimi, deniz yolları, bankacılık ve ıslahhaneler
döneminin korunmaya muhtaç çocuklar alanındaki konularında büyük aşama kaydetmiş ve bölgenin
birçok ilki başlatmıştır. Islahhanelerin idari personeli ve kalkınması yönünde önemli gelişmeler kaydetmiştir. Mithat
çocuklara hizmet verecek personelin birbirinden Paşa “Tuna Gazetesi”ni Osmanlıca ve Bulgarca
ayrılması, bütçeleme sisteminin oluşturulması, özellikle yayınlayarak halkla ilişkiler ve iletişim konusunda
bağ, bahçe, hamam, han ve benzeri gelirlerle sürekli bir döneminin en önemli reformuna imza atmıştır. Tuna
gelirin sağlanması, yöresel üretim özelliklerinin gazetesi ile halka ulaşılmış ve yapılan işler doğru
seçilmesi, devlet tarafından destek sağlanması, mesajlarla halka aktarılmıştır.
ordunun ihtiyaçlarının buralardan sağlanması, Mithat Paşa’nın Tuna Valiliği sırasında korunmaya muhtaç
çocukların eğitimlerinin yanısıra mesleki çocuklara yönelik olarak açtığı Niş Islahhanesi (1863) bu
rehabilitasyonlarının sağlanarak el becerilerine uygun alanda birçok ilki beraberinde getirmiştir. Beş yıllık bir
mesleklere yönlendirilmesi, işleyişle ilgili bir eğitim veren Islahhaneler çocuklara öğrenimin yanısıra
nizamnamenin yapılması, eğitimde ödül ve ceza mesleki eğitim vermiştir. Demircilik, marangozluk, terzilik,
yönteminin belirlenmesi, halkla bütünleşmesi, gümüş işlemeciliği, ayakkabıcılık, dökümcülük vb. birçok
ıslahhanelerin artıları arasında yer almıştır. işkolunda çocukların meslek edinmelerini sağlayarak,
saygın bir vatandaş olarak toplumda yer almaları

Tarihsel süreç incelendiğinde ıslahhanelerin konusunda desteklenmiştir. Uygulamanın başarısı üzerine
gelişimleri literatürde üç aşamalı olarak ele İmparatorluğun birçok bölgesinde (Bursa, İzmir, Erzurum,
Diyarbakır, Bağdat, Selanik, Şam, Trablusgarp, Prezin,
alınmaktadır. Üsküp, vb) ıslahhaneler açılmıştır.
Kışla tipi bakımın ilk örnekleri arasında yer alan
-1863-1880 dönemi ıslahhaneler Osmanlı islahhaneler, sosyal hizmet tarihinde önemli kilometre
coğrafyasının değişik yörelerinde açılmış ve işleyişi, taşlarından birisini oluşturmuştur. Nizamnamesi (tüzüğü),
üretimi ve eğitimiyle, korunmaya muhtaç çocukların işleyişi, personel kadrosu, üreticiliği, çocuğun hayata
barınmasında önemli görevler üstlenmiştir. hazırlanması, ceza ve ödül yönteminin uygulanması gibi
-1890 yılları sonrasında Sanayi Mektebi adını almışlar birçok unsuru sistematik bir şekilde yerine oturtmuştur.
ve sayısal olarak ülkenin tüm yörelerinde açılmaya
başlanmıştır. İzmir Islahhanesi 1879-1881 yılları Islahhane sistemi kendisinde sonra açılan birçok sosyal
arasında İzmir Mekteb-i Sanayisi, 1891 yılında ise İzmir hizmet kurumunun temel yapısını oluşumunda örnek
Hamidiye Mekteb-i Sanayisi olarak adlandırılmıştır. II. olarak, önemli bir tarihsel misyon üstlenmiştir.
Abdülhamid döneminde “Hamidiye" isimlerinin
kullanıldığını ve padişahın çocuklarla ilgilendiğini
görüyoruz. İzmir Sanayi mektebinde kurulan Mızıka
Bölümü öğrencileri Saray’da konser vermiş ve Padişah
tarafından ödüllendirilmişlerdir.

W W W . S A B E V . O R G . T R / S O S Y A L - H İ Z M E T - M A G A Z İ N • S H M A @ S A B E V . O R G . T R