Page 33 - 13. SAYI EYLÜL

SAYFA 32 • SOSYAL HİZMET MAGAZİN • GÜNCEL • EYLÜL 2021

Diğer taraftan, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek
Komiserliği tarafından hazırlanan ve 2008 yılında
yayımlanan Çocuğun Yüksek Yararının Belirlenmesine
Dair BMMYK Kılavuz İlkelerinde yer aldığı üzere;
“Çocuğun Yüksek Yararının Belirlenmesi, özellikle
çocuğu etkileyen önemli kararlarda çocuğun yüksek
yararının belirlenmesini amaçlayan, usule ilişkin katı
teminatlar içeren yasal süreci tarif eder.” şeklinde
tanımlanmış,
Yine aynı Kılavuzda; “Çocuğun yüksek yararı” terimi
genel olarak bir çocuğun esenliğini ifade eder. Bu
esenlik; yaş, çocuğun olgunlaşma düzeyi, ebeveynlerin
varlığı veya yokluğu, çocuğun çevresi ve deneyimleri Uygulama Birliği Nasıl Sağlanabilir?
gibi pek çok bireysel unsura bağlı olarak belirlenir.”
şeklinde tarif edilmiştir. Çocuk Hakları Sözleşmesi ile bir usul oluşturulduğuna
göre hangi hallerde çocuğun yüksek yararının
belirlenmesi gerektiği, bu değerlendirmeyi yapacak olan
Türkiye tarafından hazırlanan 2013-2017 yıllarını
kapsayan Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem çocuğun iyilik halinden sorumlu meslek elemanının
Planı’nda; “Çocuğun Yüksek Yararı, çocuğun yararını kullanacağı temel kriterler ve imzalayacağı formların neler
her türlü yarardan daha önemli ve öncelikli görmek ve olacağı, buna ilişkin kayıt sisteminin nasıl oluşturulacağı
buna göre davranmak.” şeklinde tarif edilmiş olup, gibi hususların bir esasa bağlanması uygulama birliği ve
eylem planında çocuğun yüksek yararının bütün minimum standart oluşturulması açısından önemlidir.
yararlardan öncelikli olduğu kabul edilerek; çocuğun
yaşama, gelişme, korunma, katılım ve ayrımcılığın Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çocuk Hizmetleri
önlenmesi haklarını esas alan değerleri ve yaklaşımı bir Genel Müdürlüğü tarafından uygulamaya konulan
misyon olarak kabul etmiştir. 13.03.2013 tarih ve 326 sayılı “Ebeveyn Bakımından
Yoksun Çocuklara İlişkin Minimum Standartlar İzleme ve
Değerlendirme Programı” kapsamında hazırlanan
“Çocuk Dostu Toplum” Anlayışı
Yönerge ekinde kullanılan ve vaka yöneticisi ve danışman
tarafından altı ayda bir düzenlenen “Kurum bakımı
Çocuğun yüksek yararı ilkesini uygulama sorumluluğu, altındaki çocuğun ebeveyn ya da yakınları yanına
uluslararası yasal zorunlulukları gereği her şeyden dönüşüyle ilgili risk değerlendirmesi Formu” çocuğun
önce Devlete aittir. Çünkü Devlet çocukların korunması aileye dönüşü ile ilgili bir risk değerlendirmesi olup, bu
konusunda hem sorumluluk sahibidir hem de form her ne kadar çocuğun yüksek yararını hedeflese de
düzenleyici/ denetleyici bir rolü yerine getirir. Akyüz’ün bu belgeyi “Çocuğun Yüksek Yaranını Belirleme Formu”
deyimiyle “çocuk anne-babasından görevlerini yerine olarak kullanmak yeterli olmayacaktır.
getirmelerini nasıl isteyecektir? İşte bu noktada devletin
çocuğa karşı yükümlülükleri başlamaktadır..” çocuğun Çünkü çocukla ilgili risk değerlendirmesi yalnızca kurum
yüksek yararını gözetmek açısından çocuk hukukunun, bakımındaki çocukların aile yanına dönüşüyle ilgili
çocuğun anne-babasına karşı haklarını düzenleyen olmaktan çok, çocuk için özel koruma ve yardım ihtiyacı
kuralların yanında, topluma ve devlete karşı haklarını doğan her halde risk değerlendirmesi yapılması
düzenleyen kuralları da kapsadığı göz ardı gerekmektedir.
edilmemelidir (Akyüz, 2012).
Bu izahatlar çerçevesinde, çocuğun yüksek yararını Çocuk koruma sisteminde çocuğun yüksek yararını
birinci derecede hak olarak gözetmek, çocuk refahını gözetme yükümlülüğünün doğduğu anlar öncelikli olarak;
(çocuğun iyilik halini) geliştireceği gibi “çocuk dostu anne-babanın ayrılması (çünkü çocuk kendi isteğine aykırı
toplum” oluşturmanın da temel taşını oluşturacaktır.
olarak anne ve babadan ayrılamaz), evlat edinmesi,

W W W . S A B E V . O R G . T R / S O S Y A L - H İ Z M E T - M A G A Z İ N • S H M A @ S A B E V . O R G . T R